Krytyka

„Ja z latami zacząłem mieć poczucie misji. Misji w tym sensie, że przyszedłem, aby pewne rzeczy powiedzieć, ludzie mają tego wysłuchać, a następnie świat ma być… może nie zbawiony i poprawiony, ale jednak, że się do ogólnej poprawy świata przyczynię” – pisał Stanisław Lem. Czy tak się stało? Czy jakakolwiek literatura może posiadać aż taką moc? A może dzieło Stanisława Lema nie pomogło w naprawie świata, ale ułatwiło niektórym z nas jego odbiór?

Lem: Reaktywacja. Kongres Lemologiczny to pozycja obowiązkowa dla wszystkich fanów Stanisława Lema, wielbicieli literatury, filozofii i futurologii, ale też – a może przede wszystkim – nauki. Autorowi Solaris najbardziej bowiem zależało na byciu docenionym przez przedstawicieli nauk ścisłych, sam się za kogoś takiego uważał, określał się mianem „ducha pierwszej klasy”, którym powinni zajmować się byty mu podobne. Tylko trochę żartował. Lem: Reaktywacja. Kongres Lemologiczny to w pewnym stopniu spełnienie jego marzenia.

Książka powstała jako efekt organizowanego we Wrocławiu w 2016 Kongresu Lemologicznego. O twórczości Stanisława Lema rozmawiali przedstawiciele różnych dyscyplin – astronomowie, matematycy, informatycy, biolodzy, literaturoznawcy, językoznawcy, filozofowie oraz filmoznawcy. Ale nie tylko, bo jeden z rozdziałów książki to rozmowa autorów, których pisarstwo Lema ukształtowało – w tym ojca polskiego fantasy Andrzeja Sapkowskiego. Lem: Reaktywacja. Kongres Lemologiczny to potężna pozycja, która ukazuje wielość kontekstów, w których można analizować Stanisława Lema. To setki stron wiedzy i opinii ekspertów i miłośników. Portret autora, filozofa, futurologa i człowieka.

Naturą kadru, postaci, regułą komiksowych opowieści bywa uproszczenie, wyjaskrawienie, wyrazistość stron nieuchronnego konfliktu, alegoryczność – wszystko oczywiście jakoś odnoszące się do rzeczywistości, jak w kabarecie czy w aluzyjnej science fiction. Tym samym, znów jak kabaret, pozostaje komiks formalną grą, toczoną podług określonych reguł, które, jak wszystko w sztuce, podlega zmianie, doskonaleniu, kontestacji.

Każdy komiks jest fantastyczny to zbiór tekstów legendarnego Macieja Parowskiego na temat IX Muzy. Od pierwszych esejów ambitnego publicysty, poprzez zaangażowane teksty w obronie komiksu, po wspomnienia redaktora i autora, wywiady, felietony i recenzje, w tym niepublikowane.

W oczach Parowskiego komiks to pełnoprawny przedstawiciel sztuki, ambitny i autentyczny, mieszający popkulturę z kulturą wysoką. Teksty pisane na przestrzeni lat odzwierciedlają przemiany w podejściu do komiksu w Polsce a liczne odniesienia do dzieł artystycznych powodują, iż książka jest zarówno zapisem historii, jak i zmian w kulturze ostatnich czterdziestu lat.

Maciej Parowski (1946-2019) człowiek-orkiestra: pisarz, redaktor, scenarzysta, krytyk, recenzent. Debiutował pod koniec lat 60. Drukował w „Życiu Warszawy”, „Politechniku”, „Razem” i innych pismach. Wieloletni redaktor literatury polskiej w miesięczniku „Fantastyka” i „Nowa Fantastyka”, także redaktor naczelny. Twórca kwartalnika „Czas Fantastyki”. Wybrane książki: Bez dubbingu (1978 felietony), Twarzą ku ziemi (1982 powieść), Burza (2009 powieść), Małpy Pana Boga tom 1 i 2 (2011-2013 krytyka). Na polu komiksu aktywny od początku lat 70. najpierw jako publicysta. W 1982 roku wspólnie z Jackiem Rodkiem (współscenarzysta) i Bogusławem Polchem (rysunki) stworzył Funky'ego Kovala, najlepszy polski komiks SF. Zaadaptował opowiadania o wiedźminie (również z Polchem), współpracował ponadto z Krzysztofem Gawronkiewiczem, Tomaszem Niewiadomskim i Jackiem Skrzydlewskim. Redagował magazyny „Komiks-Fantastyka” i „CDN”. Wielokrotnie nagradzany. W 2006 roku otrzymał doktorat humoris causa, czyli nagrodę im. Papcia Chmiela, rok później został nagrodzony srebrnym medalem „Gloria Artis”.

Szeroki wybór literatury fantastycznej, jaki oferują dzisiaj wydawcy, jest czymś tak powszechnym, że  nie przychodzi nam nawet do głowy myśl, iż kiedyś mogło być inaczej. Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte XX stulecia nie obfitowały w tak bogaty zestaw tytułów, zwłaszcza zachodnich twórców. Ustalona polityka poszczególnych oficyn, reglamentowany papier, kłopoty z cenzurą zawężały dobór treści, rzadko zaspokajając apetyty czytelnicze tych, którzy spragnieni byli amerykańskiej bądź brytyjskiej fantastyki. Nie znaczy to jednak, że miłośnicy tego typu lektur sobie nie radzili, bo to właśnie wtedy pojawiły się prywatne inicjatywy klubów i osób z nimi związanych, pozwalające powoli wypełniać tę lukę na rynku wydawniczym. Dzięki klubowym edycjom fani fantastyki mieli okazję poznać Simaka, Heinleina, Stableforda, Blisha, Koontza, ale też przeczytać kolejne ważne teksty autorów znanych już z oficjalnych wydań: Asimova, Silverberga, Le Guin, Bradbury’ego. Klubówki stały się poza tym trampoliną dla przyszłych oficjalnych tłumaczy, redaktorów i wydawców. Rola trzecioobiegowych publikacji wydaje się dziś nie do przecenienia, dlatego powstała ta książka: o ich rozwoju, ich twórcach i trudnościach, na jakie napotykali, technikach ich przygotowywania, nakładach i cenach, a także o reakcjach na nie przedstawicieli oficjalnego obszaru wydawniczo-pisarskiego.

Artur Nowakowski (ur. 1972), z wykształcenia historyk książki. Interesuje się szeroko pojętą sztuką książki, zwłaszcza ilustratorstwem. Jest autorem tekstów o tematyce bibliologicznej, publikowanych w „Wiadomościach Księgarskich”, „Bibliotekarzu” i „Toruńskich Studiach Bibliologicznych”, oraz artykułów poświęconych historii kultury i sztuce, ogłaszanych w tomach zbiorowych oraz czasopismach (między innymi w „Fantastyce” i „SFinksie”). Opracowywał poradniki bibliograficzne, między innymi Fantastyka Polska 1945-2001. Autor książek: Fantastyczne światy na okładkach i w ilustracjach książek oraz czasopism od wieku XIX do lat 80. XX wieku (Kraków 2014) oraz Fanzin SF. Artyści, wydawcy, fandom (Poznań 2017).

Czytanie "Fantastyki i futurologii" nie ma wiele wspólnego z lekturą fachowych dzieł teoretycznoliterackich - jest raczej przygodą w dżungli tematów, koncepcji na temat przyszłości świata, pomysłów literackich, stylistyk itp.
Co ciekawe szczególnie - Lem nie poprzestaje tu na referowaniu cudzych idei i książek, ale także włąsne utwory czyni przedmiotem analizy, docieka źródeł swych inspiracji, tropi drogi własnej myśli i wskazuje, u jakich mistrzów pobierał nauki. Żaden interpretator jego dzieł nie może przejść obok tych wyznań obojętnie. Jest zresztą w tych rozważaniach o przyszłościowej fikcji wątek brzmiący z natury rzeczy bardziej od innych osobiście: to cała dziedzina refleksji nad futurologią, nad hipotetycznym przyszłym losem Ziemi i jej mieszkańców.

Ogromny esej o fantastyce i futurologii jest po pierwsze oryginalną i nowatorską próbą stworzenia teorii gatunku po drugie błyskotliwą autointerpretacją dzieł Lema po trzecie przeglądem światowego dorobku science fiction w poszukiwaniu autorów i tekstów które byłyby zdolne stanąć w szranki z naukową futurologią i udowodnić przydatność literatury w modelowaniu przyszłości człowieka. To kolejna Lema ogólna teoria wszystkiego - wszystkiego co dotyczy fantastyki i jej roli w ludzkim poznaniu.

Kolejna publikacja z serii bestiariuszy autorstwa Witolda Vargasa, poświęcona tym razem stworom z Kraju Kwitnącej Wiśni. Poznamy tajemnicze i magiczne zwierzęta, demony oraz duchy nazywane w Japonii yokai. Stwory, które są częścią fantastycznego świata tego odległego kraju, należą do najbardziej przerażających na świecie. Autor przeanalizował wiele dokumentów, baśni oraz legend i odkrywa przed czytelnikami magiczny świat orientalnych istot o nadprzyrodzonych mocach. Nekomata wyciąga z grobów zmarłych, yamachichi wysysa z ludzi siły witalne, bezbronne furaribi błąkają się szukając ukojenia, a łaskawy baku emanuje szczęściem, odpędzając złe demony.

1381 myśli z najważniejszych tekstów Stanisława Lema w jednym tomie. Uzupełnione o rysunki autora!

Cięte i błyskotliwe. Mniej lub bardziej znane. Przepełnione gorzką ironią, ale też głęboką troską o człowieczeństwo. Wybrane z powieści, esejów i tekstów publicystycznych, opublikowanych w ciągu całego życia pisarza. Oto kosmos twórczości Stanisława Lema skupiony w 1381 cytatach i myślach, uporządkowanych tematycznie. Są jak echa jego najważniejszych dzieł, które dziś donośnie wybrzmiewają satyrą, przepowiednią oraz ostrzeżeniem przed… nami samymi.

W strachu przed antymaterią to znakomita lektura dla miłośników i znawców twórczości autora Solaris. To także książka dla wszystkich, którzy chcą rozpocząć swoją przygodę z Lemem – cytaty będą świetnym wprowadzeniem w dzieła najważniejszego polskiego twórcy science fiction. Poza nimi to także zbiór rysunków pisarza, również tych mniej znanych!

Wyboru, a także uporządkowania i skomentowania cytatów dokonał Wiktor Jaźniewicz, wieloletni tłumacz Stanisława Lema na język rosyjski. Autor jego rosyjskojęzycznej biografii, artykułów oraz podobnych zbiorów w innych językach.

Książka Artura Nowakowskiego Fanzin SF: wydawcy, artyści, fandom przybliża
historię i ukazuje sposoby działania klubów oraz wydawców amatorskich
ruchów entuzjastów fantastyki na świecie i w Polsce, od lat trzydziestych
do dziewięćdziesiątych XX wieku. Autor skupia się między innymi na przedstawieniu
pracy redaktorskiej oraz ilustratorskiej miłośników SF, eksponując
wartości, jakie dominowały w ich działaniach, którymi przeciwstawiali się
zarówno opresji państwa, jak i oficjalnej polityce wydawniczej, hołdując wolności
i niezależności twórczej. Uzupełnieniem książki jest leksykon polskich
fanzinów fantastycznych.

Koniec pisma i człowiek tracący podmiotowość w nowym dziele Jacka Dukaja.
Intelektualna podróż wokół najbardziej fascynujących zagadnień współczesnej cywilizacji – aż do jej kresu i do kresu człowieka.
Przez ostatnich kilka tysięcy lat pismo, książki i biblioteki były nośnikami i skarbnicami wiedzy. Technologia pisma stworzyła cywilizację człowieka. Myślenie pismem oznacza myślenie symbolami, ideami i kategoriami. Daje bezpośredni dostęp do wnętrza innych: ich emocji, przeżyć i poczucia „ja”. Wyniósłszy tę umiejętność na wyżyny sztuki, w istocie tworzy nasze życie duchowe.
W Po piśmie Dukaj pokazuje ludzkość u progu nowej ery. Kolejne technologie bezpośredniego transferu przeżyć– od fonografu do telewizji, internetu i virtual reality – wyprowadzają nas z domeny pisma. Stopniowo, niezauważalnie odzwyczajamy się od człowieka, jakiego znaliśmy z literatury – od podmiotowego „ja”.
„Mechanizm «wyzwalania z pisma» napędzają miliardy codziennych wyborów producentów i konsumentów kultury. Nie napiszę listu – zadzwonię. Nie przeczytam powieści – obejrzę serial. Nie wyrażę politycznego sprzeciwu w postaci artykułu – nagram filmik i wrzucę go na jutjuba. Nie spędzam nocy na lekturze poezji – gram w gry. Nie czytam autobiografii – żyję celebów na Instagramie. Nie czytam wywiadów – słucham, oglądam wywiady. Nie notuję – nagrywam. Nie opisuję – fotografuję”.
Literatura, filozofia, popkultura, neuronauka i fizyka – zaglądamy za kulisy cywilizacji i odkrywamy, że to nie człowiek posługuje się stworzonymi przez siebie narzędziami, ale to one coraz częściej posługują się człowiekiem.
Nadchodzą czasy postpiśmienne, gdy miejsce człowieka-podmiotu i jego „ja” zajmują bezpośrednio przekazywane przeżycia.
„Czy mogę powiedzieć o sobie: «jestem oglądaniem serialu», «jestem śledzeniem celebów na Instagramie»?”
Człowiek staje się maszyną do przeżywania.

Książka poświęcona jest chorwackiej i serbskiej fantastyce gatunkowej analizowanej z perspektywy geopoetyki: związków tej twórczości z przestrzenią, a także rzeczywistością pozaliteracką. Szczególny nacisk położony jest na publikacje spod znaku fantastyki naukowej, fantasy i horroru powstałe w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, ponieważ nastąpiły wówczas istotne przemiany paradygmatu tamtejszej fantastyki, polegające przede wszystkim na hybrydyzacji gatunkowej utworów oraz włączaniu do nich lokalnych motywów i miejsc, dotąd praktycznie nieobecnych. Refleksja nad literackimi geografiami wyobrażonymi oraz przekształceniami matryc gatunkowych w tekstach pozwala na zadanie pytań o stosunek analizowanej fantastyki do kluczowych problemów współczesności oraz określenie jej subwersywnego lub koncyliacyjnego charakteru wobec dominujących wówczas ideologii.

Polityczność tekstów fantastycznonaukowych, związana z ich polemicznym wobec zastanej rzeczywistości charakterem i umożliwianym przez motywy fantastyczne obnażaniem nierówności społecznych jako mających podstawy arbitralne, poddawana jest rekuperacji przez cały czas. Co jednak zadziwiające, choć działalność fanów też może przybierać charakter polityczny i subwersywny, bardzo często to właśnie ona okazuje się czynnikiem sprzyjającym rekuperacji.

Przedmiotem moich badań będą odbiór tekstu utopijnego i długofalowy wpływ, jaki na tekst wywiera fakt, że staje się on obiektem fanostwa.

Pytania i prognozy stawiane przez Stanisława Lema dotyczące kondycji psychicznej, moralnej i biologicznej człowieka wobec rosnącego tempa rozwoju cywilizacji są nadal aktualne. Wszechstronność zainteresowań naukowych pisarza jest niezwykle imponująca, a jego erudycja inspiruje do podążania tropem kulturowych odwołań. Dzięki swej przenikliwości, wiedzy, doświadczeniu i analizom otaczającej rzeczywistości w wymiarze globalnym, w połączeniu z wrażliwością i wielką wyobraźnią autor Solaris zyskał miano futurologa, myśliciela i filozofa. Znany jest również jako krytyk i felietonista. Nad wybranymi aspektami bogatej twórczości Lema oraz współczesnymi nawiązaniami do niej pochylają się autorzy szkiców i artykułów w kolejnym tomie jubileuszowym Wydawnictwa Narodowego Centrum Kultury.

Pejzaż z gwiazdami to druga książka Wojtka Sedeńki o fantastyce. To rozmowy z wielkimi gwiazdami światowej i polskiej fantastyki. Materiały te powstawały na przestrzeni wielu lat, niektóre jeszcze na początku lat 90. ubiegłego stulecia. Zostały napisane dla magazynu "SFinks, dla "Nowej Fantastyki, "Tygodnika Powszechnego".

WYWIADY Z AUTORAMI ZAGRANICZNYMI: Z George'em R.R. Martinem, Borysem Strugackim, Mariną Diaczenko, Terry Pratchettem. WYWIADY Z AUTORAMI POLSKIMI: Jackiem Dukajem, Markiem S. Huberathem, Mirosławem Piotrem Jabłońskim, Jarosławem Grzędowiczem, Rafałem Ziemkiewiczem. WYWIADY Z WYDAWCAMI I TŁUMACZAMI: Wiktorem Bukato, Tadeuszem Zyskiem, Jackiem Rodkiem, Mirosławem Kowalskim, Dorotą Malinowską

Tom uzupełnia wybrana publicystyka - artykuły i eseje.

Z przedmowy Marka Oramusa:

Z racji dobrej pamięci i uczestniczenia od początku we wszystkim, Wojtek wie o co pytać i zna szczegóły. W sumie powstał rozłożony na głosy zapis historyczny, kronikarski bez mała, z którego czerpać będą "przyszłe pokolenia". Książka Wojtka ma szansę stać się jednym z podstawowych źródeł, do których sięgną przyszli badacze nie tylko subkultury fantastów, ale w ogóle przemian kulturowych w Polsce przełomu wieków. 

Czternasta książka w serii "Krytycy o fantastyce" zbiera teksty okołofantastyczne Lecha Jęczmyka - redaktora, tłumacza i wydawcę. Są tu felietony, wstępy do antologii, posłowia do książek. Do książki weszła także wybrana przez Autora i redaktora książki, Marka Oramusa, publicystyka z poprzednich książek Lecha Jęczmyka. Autor ze swadą i wielkim znawstwem opowiada o Dicku, Strugackich, Le Guin i innych wielkich pisarzach science fiction. Ostatni dział to rozmowy z Autorem.

Fantastyka naukowa to kawał mojego życia, ale nie całe życie. Zająłem się nią dość późno i to jako rzemieślnik od książki, nigdy nie będąc członkiem ruchu fanów – ja im dostarczałem materiał do czytania. Zacząłem zauważać ten gatunek literatury będąc kierownikiem redakcji literatur słowiańskich w „Iskrach”. Wydałem pierwsze w Polsce książki Okudżawy, Aksionowa, Wojnowicza (same czysto rosyjskie nazwiska, prawda?), czy wspaniałego od pierwszego tomu Czecha Hrabala. Odkryłem też dla siebie i czytelników radziecką fantastykę. Iwan Jefremow, znakomici Strugaccy, czy Kir Bułyczow.

Tak się złożyło, że mój amerykański przyjaciel, późniejszy szef wydawnictwa „Media-Rodzina”, zasypywał mnie amerykańską SF. Nagle okazało się, że jestem najlepiej w Polsce poinformowanym facetem w tej dziedzinie. Przełożyłem „Paragraf 22” i parę powieści Vonneguta oraz zacząłem wydawać almanach „Kroki w nieznane”, łączący opowiadania i artykuły popularno-naukowe z różnych krajów (nawet japońskie). Pierwszy tom pozwolono mi wydać w nakładzie 10 tys. egzemplarzy, następne już miały po 30 tys. Wyrzucony z „Iskier” rozkręciłem fantastykę w „Czytelniku”, gdzie wychodziły m. in. zbiory „Rakietowe szlaki”. Wyrzucony z „Czytelnika”, wylądowałem w „Fantastyce”, gdzie prowadziłem dział zagraniczny. Wyrzucony z „Nowej Fantastyki” przez M. Makowskiego i A. Nakoniecznika spędziłem w nowej rzeczywistości kilka lat jako bezrobotny (bezzasiłkowy), żeby zakończyć burzliwą karierę jako nauczyciel języka angielskiego w szkole średniej.

Uważam, że bardzo trudno jest napisać wybitną powieść science fiction, natomiast genialnych opowiadań jest cała masa i miałem szczęście wiele z nich tłumaczyć i jeszcze więcej wydać. I czego tu jeszcze chcieć. Pozdrowienia

 Lech Jęczmyk urodził się w 1936 roku w Bydgoszczy, od 1939 mieszka w Warszawie. Z wykształcenia jest filologiem rosyjskim. Publikował m. in. w „Nowej Fantastyce, „Frondzie”, „Rzeczpospolitej”; był (krótko) kierownikiem działu publicystyki w telewizji publicznej. Tłumaczył książki Vonneguta, Hellera, Dicka i Le Guin. Wydał dotąd trzy zbiory esejów: „Trzy końce historii, czyli Nowe Średniowiecze” (2006), „Dlaczego toniemy, czyli jeszcze nowsze Średniowiecze” (2011) i „Nowe Średniowiecze, Felietony zebrane” (2013) oraz autobiograficzne „Światło i dźwięk”. W 2011 roku otrzymał Nagrodę Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich – Laur SDP za całokształt twórczości, „za to, że widzi to, co skryte”.

Spis treści:

Genialny  dziwak  z Kalifornii
Genialny dziwak z Kalifornii 
Znikająca rzeczywistość, czyli inwigilacja matką niepewności 
Incal, czyli drobina światła w Mroku  
Przeczucie Boga. Vonnegut i Dick 
Zdrowy małż nie rodzi perły 
Imperium nie upadło 
Teorie Philipa Dicka 
Philipa Dicka wyprawa po prawdę
Rzeczy i ludzie Philipa Dicka 
Czy Dick słyszał głosy? 
Dobra Nowina czy „zła wycieczka”?  
Czy wszyscy jesteśmy ludźmi, czy też niektórzy z nas są wyposażonymi w odruchy maszynami?  
Zdanie odrębne 

Rzeźbiarze  chmur
Antytotalitarne herezje braci Strugackich 
Fenomen Strugackich – spojrzenie z innej planety  
Niech panu Bóg błogosławi, panie Vonnegut
Życie jako okręt oglądany od spodu
Rzeźbiarze chmur 
Lewa ręka Ursuli
Raport z oblężonego miasta
Ostatnia nadzieja Ziemian
Trupy w szafach 
Surrealista w science fiction 
Złoty wiek i później
„Kroki” odhibernowane

Koniec świata od tyłu
Przygody z filmem  
Koniec świata od tyłu 
Gdyby Hitler zwyciężył 
Historyczne gdybanie 
Quo vadis, gladiatorze?  
Odrodzony mit  
SF i polityka
Sheldrake
Czasoprzestrzeń w ujęciu potocznym i naukowym

Oglądając się na minione pół wieku
Polski głos Vonneguta – rozmowa Krzysztofa Głucha 
To oni mieli kłopot ze mną, nie ja z nimi – rozm Rafała Ziemkiewicza
Herezja sprzed 70 lat stała się banałem – rozmowa Macieja Wojtkowiaka
Tonie tylko cywilizacja zachodnia - rozmowa Wojtka Sedeńki 
Oglądając się na minione pół wieku 

„Autostopem przez fantastykę” to prawie 500 stron szkiców, recenzji, felietonów, wywiadów i esejów, czyli fantastyczne krytycznoliterackie oblicze Jacka Inglota w stanie czystym, a nawet stężonym. Podsumowanie przeszło trzydziestu (dokładnie 33!) lat publicystycznej walki autora o właściwą treść i formę literatury fantastycznej. Książkowa podróż przez wzloty i upadki jednego z ważniejszych publicystów i działaczy Fandomu 1.0, znanego z bezkompromisowych poglądów i ostrego pióra. Nie dla każdego, tylko dla koneserów o stalowych nerwach!

Zaiste, czasy to były wzniosłe i pełne znaczących postaci, każda warta osobnego wspomnienia. Na przykład Feliks W. Kres (do tej pory pamiętam, jak pijany w dym Sapkowski na którymś z wczesnych Nordconów krzyczał: „A chuj wam do mojej duszy, Kres!”, do Kresa oczywiście – ech, nie masz już takich tytanów myśli i tak intelektualnych tematów), Lech Jęczmyk (kiedyś, gdy był naczelnym „Nowej Fantastyki”, zapytałem go, ile w piśmie wynosi teraz wierszówka. Na to Lechu: „Na nic ci ta wiedza, młody człowieku, bo i tak jej nie płacimy” – prosto i uczciwie, kto dziś tak potrafi?), Marek Oramus (podczas naszego pierwszego spotkania wielkodusznie zgodził się przeczytać moje debiutanckie opowiadanie, wyciągnąłem flaszkę, aby się lepiej siedziało, na co Marucha: „Przeczytałem pierwszą stronę i chce mi się czytać dalej”, aluzja była jasna i od razu uzupełniłem w kieliszku poziom wspomagacza, a czytelnik tekst machnął błyskawicznie – kto dziś tak czyta opowiadania?), Maćka Parowskiego (w 1984 w Staszowie wszedł do stołówki Parowski – a spożywaliśmy kiełbasę parówkową – na jego widok Robert J. Szmidt krzyknął, ostentacyjnie wbijając w swoją parówkę nóż i widelec: „No to kończymy z tą parówą!” – Maciek twierdził, że tego nie słyszał, ale jakoś Szmicia od tej pory znielubił), Andrzeja Zimniaka (człowieka tak porządnego, że nie pamiętam  żadnej sprośnej anegdoty z jego udziałem), Marka Baranieckiego (kiedyś omal nie uczestniczyliśmy razem w próbie napaści na posterunek policji, bo przez przypadek konwent zorganizowano obok wesela), Andrzeja Drzewińskiego (tak zanalizował początkowy akapit jednego z moich pierwszych opowiadań, że o mało nie rzuciłem pisania) czy Rysia Krauzego (legendarny szef legendarnego Klubu Fantastyki Indeks, znany z cudu mnożenia flaszek na PRL-owskiej wódczanej pustyni: jak można wyjąć 7 butelek z walizeczki, gdzie z trudem zmieściłyby się 3? Byłem, widziałem, degustowałem).

(fragment Wstępu do „Autostopem przez fantastykę”)

Jacek Inglot – polski pisarz science fiction i nie tylko, ur. 1962. Ukończył Liceum Ogólnokształcące Nr 1 we Wrocławiu i filologię polską na UWr. Po studiach pracował jako nauczyciel, później jako redaktor, mieszka i tworzy we Wrocławiu.

Debiutował opowiadaniem „Dira necessitas” („Feniks” 2'1986). Autor powieści „Inquisitor” (1996, wznowionej w 2006 jako „Inquisitor. Zemsta Azteków”) i „Quietus” (1997, wydanie rozszerzone 2011), obie nominowane do Nagrody im. Janusza A. Zajdla, oraz zbioru opowiadań „Bohaterowie do wynajęcia” (2004, wspólnie z Andrzejem Drzewińskim). W 2009 roku wydał baśń fantasy dla dzieci „Eri i smok” (wznowienie 2018), oraz jej kontynuację „Eri czarodziejka” (2019). W 2015 roku ukazał się zbiór autorskich opowiadań pt. „Sodomion”, a w 2016 powieść-dyptyk „Polska 2.0”, ukazująca alternatywne wizje Polski przyszłości (Srebrne Wyróżnienie Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego). W 2018 roku zdobył pierwsze miejsce w konkursie #Wolność - czytaj dalej, w kategorii powieść historyczna dla dzieci i młodzieży w wieku 15-18 lat, za utwór „Operacja Komendant. Misja w czasie” (powieść ukazała  się w roku 2019).

Od połowy lat 80. publikuje również opowiadania, w sumie napisał ich ok. 30, szczególnie zasłynął tekstami będącymi satyrą na polski fandom fantastyczny, takimi jak „Science and Fiction, Inc.”, „Las Liberte” i „Brzózka i mistrzowie”.

Przez wiele lat był czynnym krytykiem na łamach „Fantastyki” i „Nowej Fantastyki”, publikując liczne recenzje i artykuły. Opowiadania i teksty publicystyczne zamieszczał także w „Fenixie”, „Sfinksie” oraz „Playboyu”.

Inglot pisuje też prozę niefantastyczną. Jego pierwszą powieścią o tematyce współczesnej jest „Porwanie sabinek” (2008), w 2012 roku ukazał się „Wypędzony”, książka opowiadająca o Wrocławiu w 1945 roku (nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus – półfinał). Nie ogranicza się do jednej konwencji literackiej. Pisze zarówno hard SF, jak i fantasy, horror czy historię alternatywną, dobrze sobie radzi również w mainstreamie, tworząc powieści sensacyjne i historyczne.

Maciej Parowski w swojej książce-leksykonie autorów „Wasz cyrk, moje małpy” napisał o Inglocie: Jego twórczość literacką charakteryzuje pewne rozdarcie. Kibicuje Inglot kulturze wysokiej; nie cierpi amerykanizacji, tandety, upadku gustów zbiorowych, a w latach 80. był kojarzony z grupą literacką Kareta Wrocławski, preferującą prostą rozrywkę. Pasjonuje go ścieranie się humanistycznych impulsów, ale ciągnie ku pulpie. W wyniku tego rozdarcia wraca w jego prozie figura diabła-kusiciela i  fluktuuje charakter kulturowych proroctw (od pesymizmu do nadziei).

Osiem szkiców o dziełach kultury popularnej, dawnych i współczesnych. A w nich m.in.:

• Prolegomena do „Dyktand” Stanisława Lema
• Tajemnicze „Szczegóły życia Nikity Woroncowa” S. Jarosławcewa (Arkadija Strugackiego)
• Czort wcielony made in ZSRR. O „Diable między ludźmi” S. Jarosławcewa (Arkadija Strugackiego)

Wznowienie, znacznie rozszerzone, wyśmienitej monografii najłynniejszych rosyjskich autorów fantastyki - Arkadija i Borysa Strugackich. Praca Wojciecha Kajtocha doczekała się przekładów w Rosji i licznych krytycznych omówień.

Niniejsze wydanie poszerzono o fragmenty, które nie znalazły się w pierwszym wydaniu, o omówienia krytyczne (w tym Borysa Strugackiego) i recepcję w Rosji, poszerzono też bibliografię, jako że od pierwszego wydania minęło już ponad 20 lat. Książka nie tylko doskonale przedstawia drogę twórczą braci, omawia ich powieści i opowiadania, ale także umieszcza ich w kontekście życia literackiego Związku Radzieckiego, dysput o roli fantastyki, pokazuje też liczne perypetie braci Strugackich z cenzorami i krytyką komunistyczną.

Wydanie zilustrowano unikatowymi zdjęciami.

Sto trzydzieści lat temu w miasteczku pod Lwowem urodził się pisarz, którego przeznaczeniem była egzystencja w cieniu i na pograniczach: w cieniu grozy i śmierci, na pograniczu jawy i snu; w cieniu gwiazd literackich, na pograniczu epok, prądów i stylów; w cieniu Wielkiej Wojny, która ujawniła groźne oblicze nowoczesności, i na pograniczu upadającego Cesarstwa Austro-Węgierskiego, potem zaś odrodzonej Rzeczypospolitej. Stefan Grabiński, bo o nim tu mowa, nigdy nie przestał być pisarzem drugorzędnym, choć wciąż aspirował do pierwszorzędności, do Literatury przez duże L. Ów klasyk polskiej fantastyki inspirował innych twórców tego obszaru, jak choćby Stanisława Lema. Uwięziony w stereotypowych formułach („polski Poe”, „polski Lovecraft ”, „polski Meyrink”), dziś okazuje się pisarzem wyjątkowym, wartym czegoś więcej niż konwencjonalne wzmianki w historycznoliterackich syntezach.

Joanna Majewska próbuje odtworzyć jego świat, literacką prowincję, której centrum stanowił Lwów. Przypomina miejsca, ludzi, zdarzenia kształtujące wyobraźnię i talent pisarza. Potwierdzenia swoich hipotez oraz intuicji szuka w jego twórczości. Dzieło Grabińskiego ukazuje jako zjawisko oryginalne, uformowane przez osobiste doświadczenie i prowincjonalny mikrokosmos, a zarazem wpisujące się – świadomie lub nie – w przemiany zachodzące w makrokosmosie literatury i kultury europejskiej.

Ze Stefanem Grabińskim znaliśmy się jeszcze z uniwersytetu; potem widywaliśmy się dość rzadko. Nie był może człowiekiem łatwym w pożyciu; a chociaż w koleżeńskim zetknięciu zwykły i prosty, patrzył swoimi bladymi niebieskimi oczyma na świat od jakiejś całkiem innej strony niż wszyscy. I dlatego dostrzegał tyle dziwów i niesamowitości, od których ciarki

przechodziły normalnego człowieka.

Stanisław Łempicki

Grabiński był mocny w pomysłach; miał ich mnóstwo, lepszych, najlepszych i gorszych, domeną jego była nowela, i stworzył też kilka nowel mistrzowskich, arcydzieł w swoim rodzaju.

Karol Irzykowski

Mimo że Grabiński jest klasykiem, jego groza była prawdziwą rewolucją. Odcinała się od romantycznego ujęcia świata nadprzyrodzonego, a zmierzała w kierunku nauki i techniki.

Michał Budak, CarpeNoctem.pl

[Twórczość Stefana Grabińskiego] to cały konsekwentny system myślowy, gdzie świat materialny nie stanowi ostatecznej granicy rzeczy, gdzie psychika czy dusza, czy jakkolwiek inaczej powiemy, niebędąca przecież wyłącznym przywilejem człowieka, jest rzeczywistością równie konkretną […]. Człowiek zaś ma niejeden świat do przeżycia i niejedną misję do spełnienia, ponieważ to on jest nieskończoną wędrówką, nieskończoną przemianą w uniwersum niezwykłych przeznaczeń i niezwykłych możliwości.

Piotr Kuncewicz

Joanna Majewska (1984) – doktor nauk humanistycznych, absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i UFR d’Études Slaves Université de Paris – Sorbonne (Paris IV). Adiunkt w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza. Interesuje się zapomnianymi obszarami europejskiego modernizmu i kulturowymi konsekwencjami kryzysu teoriopoznawczego przełomu XIX i XX wieku. Autorka tekstów na temat twórczości Huysmansa, de Maupassanta, Prusa, Reymonta i Żeromskiego.

Pierwsza po śmierci Stanisława Lema książka poświęcona jego osobie i twórczości, ukazuje odbiegający od przyjętego wizerunek wybitnego pisarza. Lem okazuje się nie tylko myślicielem prostującym drogi cywilizacji, ale także artystą pełnym sprzeczności, nękanym kompleksem niedocenienia, skonfliktowanym z bliskimi współpracownikami (np. z Franzem Rottensteinerem, swym wieloletnim agentem literackim).

Legendarną Ursulę K. Le Guin miliony czytelników znają jako autorkę niezwykłych powieści science-fiction, ale jej dorobek obejmuje znacznie więcej gatunków literackich. Szczególne miejsce zajmuje w jej twórczości poezja, którą Le Guin pisała całe życie. Ten ostatni zbiór wierszy ukończyła tuż przed swoją śmiercią w 2018 roku. W "Dotąd dobrze" bezkompromisowo mierzy się ze śmiertelnością, pełna zdumienia dla tajemnicy, która się za nią kryje. Przesiąknięta naturalnym pięknem północno-zachodniego Wybrzeża, gdzie echo niesie melodię dziecięcych piosenek i mitów, ostatnia książka Le Guin jest ukoronowaniem jej długiej i bujnej kariery pisarskiej. Nie ma drugiego autora z wyobraźnią tak potężną i delikatną jednocześnie, jak Le Guin. Grace Paley - pisarka [Le Guin] Nigdy nie traci szacunku dla ogromu istnienia. Margaret Atwood - pisarka, poetka i krytyczka literacka Ursula K. Le Guin (1929-2018) - wielokrotnie nagradzana amerykańska pisarka science fiction i fantasy. Jej książki stały się klasyką nie tylko fantastyki, to kanon literatury pięknej - analizowany, poddawany badaniom literackim, antropologicznym i psychoanalitycznym. Pisała dla dorosłych, młodzieży i dzieci. Autorka scenariuszy filmowych, esejów, wierszy, tekstów piosenek. Uhonorowana wszelkimi możliwymi nagrodami przyznawanymi twórcom science fiction i fantasy, z Nebulą, Hugo i World Fantasy Award na czele. Justyna Bargielska - poetka, pisarka, dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej Gdynia, dwukrotna finalistka nagrody literackiej Nike. Tłumaczona na wiele języków, "Dotąd dobrze" to jej debiut translatorski. Jerzy Jarniewicz - tłumacz Joyce’a, Rotha, Banville’a, Carvera i wielu innych. Krytyk literacki, znawca kontrkultury, autor trzynastu, tomów wierszy nagradzanych m.in. Wrocławską Nagrodą Literacką Silesius, dwukrotnie nominowany do Nike.

Stacja kontroli chaosu pomyślana jest w formie tryptyku: przedstawia figury zaludniające utwory fantastyczne, zjawiska i nurty literackie, wypowiedzi znanych autorów na temat gatunku i własnej twórczości. Dominika Oramus systematyzuje i porządkuje zagadnienia, pisze jasno i przejrzyście,

Książka w serii Krytycy o fantastyce. Do kupienia wyłącznie na Solarisnet.pl

Zabawy słowne, gry językowe, humor sytuacyjny, ale i zafrasowanie nad losem utopionej w komunizmie ojczyzny to główne walory tej książki. „Człowiek idzie z dymem” pokazuje, skąd wziął się Marek Oramus, który w latach 80. stał się jednym z najważniejszych autorów polskiej fantastyki.

Science fiction to przystępne i atrakcyjne ujęcie zagadnień związanych z gatunkiem niełatwym do zdefiniowania, określanym jako połączenie powieści, tekstu naukowego i proroctwa; podejmującym problemy nieobce literaturze zaangażowanej. Literackie i filmowe podróże w czasie i przestrzeni, Obcy i alternatywne społeczności, rozwój technologii i polityka.

*

Interdyscyplinarna seria KRÓTKIE WPROWADZENIE piórem uznanych ekspertów skupionych wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego przybliża aktualną wiedzę na temat współczesnego świata i pomaga go zrozumieć. W atrakcyjny sposób prezentuje najważniejsze zagadnienia XXI w. - od kultury, religii, historii przez nauki przyrodnicze po technikę. To publikacje popularnonaukowe, które w formule przystępnej, dalekiej od akademickiego wykładu, prezentują wybrane kwestie.
Książki idealne zarówno jako wprowadzenie do nowych tematów, jak i uzupełnienie wiedzy o tym, co nas pasjonuje. Najnowsze fakty, analizy ekspertów, błyskotliwe interpretacje.
Opiekę merytoryczną nad polską edycją serii sprawują naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego: prof. Krystyna Kujawińska Courtney, prof. Ewa Gajewska, prof. Aneta Pawłowska, prof. Jerzy Gajdka, prof. Piotr Stalmaszczyk.