Krytyka

Legendarną Ursulę K. Le Guin miliony czytelników znają jako autorkę niezwykłych powieści science-fiction, ale jej dorobek obejmuje znacznie więcej gatunków literackich. Szczególne miejsce zajmuje w jej twórczości poezja, którą Le Guin pisała całe życie. Ten ostatni zbiór wierszy ukończyła tuż przed swoją śmiercią w 2018 roku. W "Dotąd dobrze" bezkompromisowo mierzy się ze śmiertelnością, pełna zdumienia dla tajemnicy, która się za nią kryje. Przesiąknięta naturalnym pięknem północno-zachodniego Wybrzeża, gdzie echo niesie melodię dziecięcych piosenek i mitów, ostatnia książka Le Guin jest ukoronowaniem jej długiej i bujnej kariery pisarskiej. Nie ma drugiego autora z wyobraźnią tak potężną i delikatną jednocześnie, jak Le Guin. Grace Paley - pisarka [Le Guin] Nigdy nie traci szacunku dla ogromu istnienia. Margaret Atwood - pisarka, poetka i krytyczka literacka Ursula K. Le Guin (1929-2018) - wielokrotnie nagradzana amerykańska pisarka science fiction i fantasy. Jej książki stały się klasyką nie tylko fantastyki, to kanon literatury pięknej - analizowany, poddawany badaniom literackim, antropologicznym i psychoanalitycznym. Pisała dla dorosłych, młodzieży i dzieci. Autorka scenariuszy filmowych, esejów, wierszy, tekstów piosenek. Uhonorowana wszelkimi możliwymi nagrodami przyznawanymi twórcom science fiction i fantasy, z Nebulą, Hugo i World Fantasy Award na czele. Justyna Bargielska - poetka, pisarka, dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej Gdynia, dwukrotna finalistka nagrody literackiej Nike. Tłumaczona na wiele języków, "Dotąd dobrze" to jej debiut translatorski. Jerzy Jarniewicz - tłumacz Joyce’a, Rotha, Banville’a, Carvera i wielu innych. Krytyk literacki, znawca kontrkultury, autor trzynastu, tomów wierszy nagradzanych m.in. Wrocławską Nagrodą Literacką Silesius, dwukrotnie nominowany do Nike.

Naturą kadru, postaci, regułą komiksowych opowieści bywa uproszczenie, wyjaskrawienie, wyrazistość stron nieuchronnego konfliktu, alegoryczność – wszystko oczywiście jakoś odnoszące się do rzeczywistości, jak w kabarecie czy w aluzyjnej science fiction. Tym samym, znów jak kabaret, pozostaje komiks formalną grą, toczoną podług określonych reguł, które, jak wszystko w sztuce, podlega zmianie, doskonaleniu, kontestacji.

Każdy komiks jest fantastyczny to zbiór tekstów legendarnego Macieja Parowskiego na temat IX Muzy. Od pierwszych esejów ambitnego publicysty, poprzez zaangażowane teksty w obronie komiksu, po wspomnienia redaktora i autora, wywiady, felietony i recenzje, w tym niepublikowane.

W oczach Parowskiego komiks to pełnoprawny przedstawiciel sztuki, ambitny i autentyczny, mieszający popkulturę z kulturą wysoką. Teksty pisane na przestrzeni lat odzwierciedlają przemiany w podejściu do komiksu w Polsce a liczne odniesienia do dzieł artystycznych powodują, iż książka jest zarówno zapisem historii, jak i zmian w kulturze ostatnich czterdziestu lat.

Maciej Parowski (1946-2019) człowiek-orkiestra: pisarz, redaktor, scenarzysta, krytyk, recenzent. Debiutował pod koniec lat 60. Drukował w „Życiu Warszawy”, „Politechniku”, „Razem” i innych pismach. Wieloletni redaktor literatury polskiej w miesięczniku „Fantastyka” i „Nowa Fantastyka”, także redaktor naczelny. Twórca kwartalnika „Czas Fantastyki”. Wybrane książki: Bez dubbingu (1978 felietony), Twarzą ku ziemi (1982 powieść), Burza (2009 powieść), Małpy Pana Boga tom 1 i 2 (2011-2013 krytyka). Na polu komiksu aktywny od początku lat 70. najpierw jako publicysta. W 1982 roku wspólnie z Jackiem Rodkiem (współscenarzysta) i Bogusławem Polchem (rysunki) stworzył Funky'ego Kovala, najlepszy polski komiks SF. Zaadaptował opowiadania o wiedźminie (również z Polchem), współpracował ponadto z Krzysztofem Gawronkiewiczem, Tomaszem Niewiadomskim i Jackiem Skrzydlewskim. Redagował magazyny „Komiks-Fantastyka” i „CDN”. Wielokrotnie nagradzany. W 2006 roku otrzymał doktorat humoris causa, czyli nagrodę im. Papcia Chmiela, rok później został nagrodzony srebrnym medalem „Gloria Artis”.

Oto świat Andrzeja Sapkowskiego.
Świat twórcy sagi o wiedźminie, czarodzieja i wizjonera, który zawładnął naszą wyobraźnią. Ale na początku – zanim na scenę wkroczył wiedźmin Geralt – był mit.
Opowieść o królu Arturze, rycerzach Okrągłego Stołu i Pani Jeziora. Romantyczna, krwawa, uwodzicielska i liryczna zarazem. Opowieść o wielkiej miłości, zdradzie i poszukiwaniu ideału, któremu na imię Graal. Do arturiańskich legend odwoływali się najwięksi: Szekspir, Milion, Blade, Petrarka, Dante, Goethe, Schiller, Kossak-Szczucka, Eco. A także wszyscy liczący się autorzy fantasy.
Andrzej Sapkowski pyta:
Dlaczego król Artur, dlaczego jego legenda? Czy Artur w ogóle istniał?
I odpowiada:
Legenda żyje. Avalon istnieje. Graal wciąż jest do odnalezienia.

Książka poświęcona jest chorwackiej i serbskiej fantastyce gatunkowej analizowanej z perspektywy geopoetyki: związków tej twórczości z przestrzenią, a także rzeczywistością pozaliteracką. Szczególny nacisk położony jest na publikacje spod znaku fantastyki naukowej, fantasy i horroru powstałe w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, ponieważ nastąpiły wówczas istotne przemiany paradygmatu tamtejszej fantastyki, polegające przede wszystkim na hybrydyzacji gatunkowej utworów oraz włączaniu do nich lokalnych motywów i miejsc, dotąd praktycznie nieobecnych. Refleksja nad literackimi geografiami wyobrażonymi oraz przekształceniami matryc gatunkowych w tekstach pozwala na zadanie pytań o stosunek analizowanej fantastyki do kluczowych problemów współczesności oraz określenie jej subwersywnego lub koncyliacyjnego charakteru wobec dominujących wówczas ideologii.

Kompendium wiedzy o wampirach i wilkołakach występujących w literaturze, sztuce i filmie, ilustrowane fragmentami tekstów literackich i przedstawieniami graficznymi. Obejmuje dzieje wampirów od antyku po XX wiek oraz uwzględnia mitologie germańskie, słowiańskie, romańskie, skandynawskie, węgierskie. Wilkołactwo i wampiryzm, dwa aspekty mitu przemiany człowieka w niebezpieczną, „obcą“ istotę, to fascynujący fenomen szeroko rozumianej historii kultury. Erberto Petoia śledzi wyobrażenia wampira i wilkołaka występujące zarówno w literaturze (od Homera, Petroniusza, Owidiusza, po Polidoriego, Hoffmana, Stokera, Pavesego...), jak i w wyobraźni ludowej. Ten przegląd jest wynikiem skrupulatnych badań naukowych (m.in.: lingwistycznych, kulturowych, psychopatologicznych), pozostając jednocześnie zapisem niezwykłej przygody w krainie ludzkiej wyobraźni – przygody odbywającej się zarówno w czasie (od dzieł klasycznych do wytworów kultury masowej), jak i przestrzeni (w krajach skandynawskich, we Francji, Włoszech, Rumunii, wśród ludów słowiańskich...). Poprzez itinerarium trwające tysiąc lat i przebiegające przez najważniejsze kultury europejskie, niniejsza książka prezentuje historię tych dwóch niepokojących zjawisk, których personifikacje poruszały duszę ludzką począwszy od zamierzchłych czasów i które były obecne w prawie wszystkich kulturach.

Wizjoner, redaktor, bojownik o kulturę. Maciej Parowski był w Polsce jednym z pierwszych znawców kultury popularnej, który już pół wieku temu bronił fantastycznej literatury, komiksu i kina.

To on był akuszerem cyklu o wiedźminie Geralcie Andrzeja Sapkowskiego. To on skontaktował ze sobą Jacka Dukaja i Tomka Bagińskiego, wskutek czego powstała nominowana do Oscara animowana Katedra. To on, jako redaktor kultowej „Fantastyki” i „Nowej Fantastyki”, wychowywał całe pokolenia kolejnych twórców i czytelników.

Wasz cyrk, moje małpy. Chronologiczny alfabet moich autorów to dwutomowy, okraszony licznymi zdjęciami zbiór esejów i rozmów traktujących o stanie gatunku, a przede wszystkim blisko dwieście portretów krytycznych i anegdot o twórcach, którzy w latach 1982–2012 zmieniali oblicze polskiej fantastyki.

„Jacek Dukaj i Krzysztof Bartnicki należą do tych poszukiwaczy czy kabalistów literatury, którzy zaczynali w „NF”, a potem wędrowali poza dostępne mi horyzonty. Poznaję się na ich literackich pierwocinach, zdobywam sympatię, nawet wdzięczność, potem wpadam w panikę, bo nie nadążam, a oni odruchowo dalej traktują mnie jak swego. Jestem niczym kwoka, której los pozwolił wysiedzieć łabędzie jaja, a która teraz wędruje nieszczęsna brzegiem jeziora pełna zgryzoty i zachwytu nad tym, co wyprawia jej przybrane potomstwo na przestworze wód”.
Maciej Parowski

Wizjoner, redaktor, bojownik o kulturę. Maciej Parowski był w Polsce jednym z pierwszych znawców kultury popularnej, który już pół wieku temu bronił fantastycznej literatury, komiksu i kina.

To on był akuszerem cyklu o wiedźminie Geralcie Andrzeja Sapkowskiego. To on skontaktował ze sobą Jacka Dukaja i Tomka Bagińskiego, wskutek czego powstała nominowana do Oscara animowana Katedra. To on, jako redaktor kultowej „Fantastyki” i „Nowej Fantastyki”, wychowywał całe pokolenia kolejnych twórców i czytelników.

Wasz cyrk, moje małpy. Chronologiczny alfabet moich autorów to dwutomowy, okraszony licznymi zdjęciami zbiór esejów i rozmów traktujących o stanie gatunku, a przede wszystkim blisko dwieście portretów krytycznych i anegdot o twórcach, którzy w latach 1982–2012 zmieniali oblicze polskiej fantastyki.

„Jacek Dukaj i Krzysztof Bartnicki należą do tych poszukiwaczy czy kabalistów literatury, którzy zaczynali w „NF”, a potem wędrowali poza dostępne mi horyzonty. Poznaję się na ich literackich pierwocinach, zdobywam sympatię, nawet wdzięczność, potem wpadam w panikę, bo nie nadążam, a oni odruchowo dalej traktują mnie jak swego. Jestem niczym kwoka, której los pozwolił wysiedzieć łabędzie jaja, a która teraz wędruje nieszczęsna brzegiem jeziora pełna zgryzoty i zachwytu nad tym, co wyprawia jej przybrane potomstwo na przestworze wód”.
Maciej Parowski