Krytyka

Filozoficzny Lem. Wybór tekstów Stanisałwa Lema i opracowania. Tom 1 – opis wydawcy

Stanisław Lem (1921-2006) należy do najlepiej znanych w świecie polskich intelektualistów XX wieku. Zyskał sławę twórczością beletrystyczną w dziedzinie fantastyki i science fiction (Solaris), lecz ta dziedzina była tylko epizodem w jego pracy intelektualnej. Interesował się przede wszystkim wpływem nauki i techniki na człowieka i jego kulturę. Podejmował wyzwania drugiej połowy minionego stulecia, które od lat 50. stało wobec zagrożeń i nadziei wiązanych z cybernetyką, robotyką, sztuczną inteligencją. Redaktorzy niniejszego tomu zadali sob9788367020060 pytanie nie tyle, „co powiedział Lem?” jako guru futurologii, ile „co przemyślał Lem?” jako filozof. MOmo sceptycyzmu Lema wobec tradycyjnej filozofii trzeba uznać go za filozofa tout court i tom Filozoficzny Lem stara się to pokazać. obejmuje wybór „prozy dyskursywnej” Lema m. in. z takich dzieł, jak Dialogi, Filozofia przypadku, Summa technologiae, Golem XIV, a tekstom tym towarzyszą wprowadzenia badaczy twórczości Lema oraz zebrane w osobnej części pt. „Opracowania” ich komentarze do jego dzieła. Niniejszy tom dokumentuje najświętszą recepcję myśli Lema. Po lękach lat 50., po rozczarowaniu cybernetyką okazało się, że ofensywa cyborgizacji umiarkowanie nam zagraża, sztuczna inteligencja ciągle jest jeszcze w powijakach, za to pojawiły się nowe zagrożenia i nadzieje związane np. z genetyką. Mimo to filozoficzny rdzeń myśli Lema pozostaje nadal aktualny.

Pomimo wzrostu społecznego znaczenia fanostwa i organizacji fanowskich, dotychczasowe opracowania nie podejmują problemu poprawnego zdefiniowania podstawowych pojęć i wpisania analizowanych zjawisk w szerszy kontekst społeczny. Niniejsze badanie, eksploracyjne i przeprowadzone w paradygmacie jakościowym, miało stworzyć podstawy dla przyszłych poprawnych analiz. Tłem teoretycznym były teorie społecznych światów oraz społeczeństwa sieci, wsparte na odpowiednim ujęciu popkultury i indywidualizacji. Używając dwóch metod obserwacji, wywiadu oraz analizy dyskursu, przebadano 49 stron internetowych oraz rozmawiano z dwudziestoma czterema osobami dobranymi celowo spośród uczestników czterech konwentów, klubu oraz członków wrocławskiej społeczności fanów. Podczas badania udało się ustalić, że dwa główne poziomy rzeczywistości fanowskiej, konwenty i internet, są nierozerwalnie powiązane, a więc członkowie fandomu dzielą wspólną rzeczywistość, bez znaczenia na ich pola działania. Imprezy są źródłem podstawowym dynamik społeczności fanów, segmentacji oraz tzw. ideologii fandomowej, głoszącej równość i brak jakichkolwiek różnic między fanami. Dzięki temu mimo gwałtownych podziałów, powstawania subfandomów lub ich zaniku, społeczność fanów jest spójna pod względem przekonań dotyczących fandomu, co ma przełożenie na realnie istniejące struktury. Oznacza to, że fani charakteryzują się znaczną samoświadomością dotyczącą własnej grupy i jej miejsca w szerszym kontekście społecznym. Bazując na tych przekonaniach, można stworzyć poprawną siatkę pojęciową, zdatną do użycia w przyszłych badaniach związanych z fandomem, fanostwem, fanami, a także takimi megazjawiskami, jak popkultura oraz postępująca fragmentacja współczesnych społeczeństw