Krytyka

Droga brytyjskiej religioznawczyni Karen Armstrong (ur. 1944) do światowej sławy miała szczególny, a nawet dramatyczny przebieg. Katoliczka irlandzkiego pochodzenia, w wieku 18 lat została mniszką i będąc w zakonie, podjęła studia na Uniwersytecie Oksfordzkim. Jeszcze w trakcie studiów opuściła klasztor, a w pierwszej swojej książce (1982) opisała traumatyczne przeżycia z pobytu w nim. Również kariera akademicka zakończyła się niepowodzeniem, ponieważ londyński uniwersytet odrzucił jej doktorat o Tennysonie. Wykonując zlecenie dla telewizji, odbyła w 1984 roku podróż po Ziemi Świętej. Ten epizod, swego rodzaju iluminacja, sprawił, że podjęła tematykę religioznawczą, a jednocześnie stała się publicystką pracującą nad pojednaniem wielkich religii.

Dziś jej książki są światowymi bestsellerami przekładanymi na dziesiątki języków. W niniejszej – naprawdę krótkiej – historii mitu Armstrong oświetla w kilku syntetycznych i nadzwyczaj ilustratywnych zbliżeniach miejsce mitu w ludzkiej historii od paleolitu do dziś. Rehabilituje mit jako opowieść człowieka o własnym losie pełniącą ważną, niegdyś fundamentalną, funkcję życiową.

Pisze o micie w relacji do logosu, który przeważa w ostatnich stuleciach, i o zagrożeniu, jakim może się stać zagubienie mitu, tej emanacji, a zarazem drogowskazu naszego przystępu do świata. Współczesny człowiek, uważa Armstrong, tak samo jak dawny potrzebuje przewodnika w nowych rytuałach przejścia.

Pomimo wzrostu społecznego znaczenia fanostwa i organizacji fanowskich, dotychczasowe opracowania nie podejmują problemu poprawnego zdefiniowania podstawowych pojęć i wpisania analizowanych zjawisk w szerszy kontekst społeczny. Niniejsze badanie, eksploracyjne i przeprowadzone w paradygmacie jakościowym, miało stworzyć podstawy dla przyszłych poprawnych analiz. Tłem teoretycznym były teorie społecznych światów oraz społeczeństwa sieci, wsparte na odpowiednim ujęciu popkultury i indywidualizacji. Używając dwóch metod obserwacji, wywiadu oraz analizy dyskursu, przebadano 49 stron internetowych oraz rozmawiano z dwudziestoma czterema osobami dobranymi celowo spośród uczestników czterech konwentów, klubu oraz członków wrocławskiej społeczności fanów. Podczas badania udało się ustalić, że dwa główne poziomy rzeczywistości fanowskiej, konwenty i internet, są nierozerwalnie powiązane, a więc członkowie fandomu dzielą wspólną rzeczywistość, bez znaczenia na ich pola działania. Imprezy są źródłem podstawowym dynamik społeczności fanów, segmentacji oraz tzw. ideologii fandomowej, głoszącej równość i brak jakichkolwiek różnic między fanami. Dzięki temu mimo gwałtownych podziałów, powstawania subfandomów lub ich zaniku, społeczność fanów jest spójna pod względem przekonań dotyczących fandomu, co ma przełożenie na realnie istniejące struktury. Oznacza to, że fani charakteryzują się znaczną samoświadomością dotyczącą własnej grupy i jej miejsca w szerszym kontekście społecznym. Bazując na tych przekonaniach, można stworzyć poprawną siatkę pojęciową, zdatną do użycia w przyszłych badaniach związanych z fandomem, fanostwem, fanami, a także takimi megazjawiskami, jak popkultura oraz postępująca fragmentacja współczesnych społeczeństw